در سال ۱۹۷۱ پس از توافق ایران و بریتانیا و پیش از خروج نیروهای نظامی انگلیس از منطقه و تأسیس کشور امارات متحده عربی، ابوموسی به همراه تنب بزرگ و تنب کوچک پس از نزدیک به ۷۰ سال شکایتهای مداوم دولت ایران علیه اشغالگری انگلیس سرانجام به ایران بازگردانده شد. طبق این یادداشت تفاهم ارتش ایران در این جزیره نیرو مستقر کرد و به شارجه اجازه داده شد که یک پاسگاه پلیس محلی در آنجا داشته باشد این موافقتنامه منابع انرژی جزیره را بین دو امضا کننده تقسیم کرد در سال ۱۹۹۲ و پس از خاتمهٔ جنگ خلیج فارس امارات متحدهٔ عربی بر خلاف نظر شیخ شارجه و تفاهمنامهٔ ۱۹۷۱ شارجه با ایران در خصوص ابوموسی، اقدام به طرح ادعاهای مالکیت بر جزایر سهگانه کرد. این اقدام واکنش دولت ایران را برانگیخت.
شورای عالی امنیت ملی ایران با صدور بیانیهای هشت مادهای بر حق حاکمیت بی چون و چرای ایران بر جزایر تاکید کرد. در بند هفتم این بیانیه آمدهاست: «طرح ادعاهای تاریخی در مورد سرزمینهای ایران، اگرچه همواره به نفع ایران است، ما آن را به هیچ وجه به مصلحت امنیت منطقه نمیدانیم و تجربه ادعاهای مشابه از سوی عراق درس عبرتی در این زمینهاست».
اکبر هاشمی رفسنجانی در خطبههای نماز جمعه ۲۵ دسامبر ۱۹۹۲ خطاب به شورای همکاری حاشیه خلیج پارس و همپیمانان غربی آنان گفت: برای جداسازی جزایر سه گانه ازایران باید از دریای خون گذشت.
محمود احمدینژاد در ۲۳ فروردین سال ۱۳۹۱ در راستای برنامههای چهارمین دور سفر هیات دولت به استان هرمزگان به جزیره ابوموسی سفر کرد و در جمع مردم شهرستان ابوموسی سخن رانی و به شدت بر حقانیت و اصالت نام خلیج فارس تاکید کرد. این اولین دیدار یک رئیسجمهور ایرانی از این جزیره بود.[۵]
در پی این سفر وزارت خارجه امارات در سخنانی این سفر را مورد انتقاد قرار داد و آن را نقض آشکار حاکمیت امارات بر سرزمین خود خواند. همچنین امارات سفیرش در تهران را برای مشورت فراخواند و پارلمان امارات نیز در بیانیهای سخنان رئیسجمهور ایران را محکوم کرد. در واکنش٬ معاون عربی و آفريقای وزارت خارجه ایران بازديد احمدی نژاد از جزيره ابوموسی را موضوعی داخلی خواند که در چارچوب سفر استانی رييس جمهور انجام شده است. همچنین رييس کميسيون امنيت ملی و سياست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز اظهارات وزير امور خارجه امارات متحده عربي را یک توهم پوچ و بیاساس خواند.
این جزیره در اسناد تاریخی و نقشه ها با نام بوموو BoumOuw بوم+اوو(Aouw) یعنی آب (معرب آن بومف) و با نام گپ سبزو (به معنای جای سبز) و بوم سوز یا بوموسو BoumSou. ثبت شده (بوم به معنی مکان است و «سو» چند معنی دارد سو Souw را اگر مخفف سوز Souz بدانیم نام یک نوع سبزی است و بطور کلی نیز سوز souwz در زبان فارسی کهن معنی سبز میدهد و در مجموع میتوان آن را به معنای مکان سبزنامید). نام ابوموسی یک نام جدید میباشدو سابقه آن به حدود بیشتر از یکصد سال قبل برمی گردد که یکی از ساکنان بنام ابوموسی این نام را بجای بوموسو BoumSou رایج ساخت.بعضی سوز را کوتاه شده سوزان به معنی داغ گرفته اند که درست نیست.زیرا سبزو دقیقا هنوز هم در گویش محلی معنی سبز می دهد واین جزیره در مقایسه با صحرای عربی جزیره ای سبز است. و حتی گرمای آن نیز به مراتب کمتر از صحرا است.و معتدل ترین هوا در خلیج فارس را دارد نام بوموسی در نقشه ها، کتب تاریخی و جغرافیای قدیم و جدید کشورها دبده می شود. به طور نمونه در نقشه ای که در سال 1967 توسط دولت شوروی سابق چاپ گردید، نام ایرانی بوموسی برای این جزیره به کار رفته است. نام بوموسی برگرفته از نام یکی از سرداران کریم خان است که پس از حضور در این جزیره نام خود را بر آن نهاده است. انگلیسی ها پس از نفوذ در خلیج فارس به منظور کنار گذاشتن عناصر ایرانی از این جزیره عنوان جعلی ابوموسی را برای جزیره به کار بردند
جمعیت ابوموسی، در سال ۱۳۹۰ برابر با ۲۱۳۱ نفر بودهاست تعداد اندکی از این ساکنان شهروندان امارات هستند که بر اساس قراردادی میان ایران و امارات حق اقامت دائم در ابوموسی را دارند.
«جزیره ابوموسی» جنوبیترین جزیره ایرانی آب های خلیج فارس استاین جزیره در ۲۲۲ کیلومتری بندرعباس و هم چنین در ۷۵ کیلومتری بندر لنگه، در ۶۰ کیلومتری شمال امارت شارجه در امارات متحده عربی واقع شدهاست. و ۱۶۰ کیلومتر از تنگه هرمز فاصله دارد. جزیره ابوموسی یکی از چهارده جزیره استان هرمزگان است که بیشترین فاصله از سواحل ایرانی خلیج فارس را دارد و طول و عرض آن درحدود ۵ / ۴ کیلومتر است. شهر ابوموسی مرکز جزیره ابوموسی میباشد. ارتفاع آن از سطح دریا ۴۶ متر میباشد.
وسعت شهرستان ابوموسی ۶۸٫۸ کیلومتر مربع است که مشتمل بر جزایر ابوموسی (با ۱۲ کیلومتر مربع)، جزیره تنب بزرگ (با ۱۰٫۳ کیلومتر مربع) تنب کوچک (با ۱٫۵ کیلومتر مربع)، سیری (با ۱۷٫۳ کیلومتر مربع)، فرور بزرگ (با ۲۶٫۲ کیلومتر مربع) و فرور کوچک (با ۱٫۵ کیلومتر مربع) میباشد.
جزیره ابوموسی آب و هوای مرطوب و گرمتری دارد. این جزیره فاقد آب و اراضی مناسب کشاورزی است، ولی کشت و زرع محدودی در آن صورت میگیرد و بیشتر مردم بومی محل به صید ماهی اشتغال دارند.این جزیره از خوشآبوهواترین مناطق خلیج فارس است و انواع گیاهان و جانوران دریایی در ساحل آن به چشم میخورد
ناهمواریهای خاک جزیره ابوموسی به سوی شمال افزایش میابد و سرانجام به بلندترین نقطه جزیره به نام کوه حلوا که نزدیک به ۱۱۰ متر ارتفاع دارد میرس
تاسیسات جزیره شامل یک باند فرودگاه و هلیکوپتر، یک موج شکن و اسکله برای پهلوگیری کشتیهای ماهیگیری و نظامی، اسکله هاورکرفت، کارخانه آبشیرینکن، سینمای روباز، مدرسه، مخابرات و ... میباشد
این جزیره یکی از نقاط مهم استراتژیک خلیج فارس محسوب شده و خط زنجیره خط دفاعی اول ایران در تنگه هرمز قرار دارد. جزیره ابوموسی یکی از مراکز صدور نفت خام کشور است که با ظرفیتی قابل توجه فعالیت میکند. بوموسی به همراه تنب برگ و کوچک اهميت راهبردي بالايی دارند و مالكيت ايران بر بخش قابل ملاحظه ای از جنوب خليج فارس و به ويژه تسلط ايران بر تنگه هرمز را تضمين می كنند. علاوه بر آن به دلیل عمق مناسب تنها معبر حياتی عبور نفتكش ها و كشتی های بزرگ جنگی در محدوده اين جزاير قرار دارد